-- Sponsorlu bağlantılar --
Ispanak en yaygın yeşil sebzelerden biridir. Bir yıllık ve
iki yıllık otsu bitkidir. 25-50 cm boylanabilmektedir. Yabani halde Küçük
Asya'da yetişir. İlk olarak persler tarafından kültüre alınmıştır. Avrupa
dillerindeki ıspanağın karşılığı farsça yeşil el kelimesinden
türetilmiştir. VII yüzyılın ortasında
büyük ipek yolu üzerinden Çin'e getirilmiş ve burada pers sebzesi adını
almıştır. Akdeniz bölgesinde, ıspanak ekimi ile ilgili ilk bilgiler XI yüzyılda
Arap yazılarında bulunmuştur. Ispanak Arap dünyasında en popüler sebzelerden
biri olmuştur. Avrupa sakinleri için ıspanak XIII yüzyılda bilinir hale
gelmiştir. XVI yüzyılda, ıspanağın birçok çeşidi vardı. Doktorlar şeker ile
hazırlanmış sebzeyi müshil olarak kullanırlardı.
XX yüzyılın ilk yarısında batı ülkelerinde ve özellikle
ABD'de ıspanağın popülaritesinde büyük patlama oldu. O dönemde yanlışlıkla
ıspanağın demir açısından en zengin sebze olduğu belirtilmekteydi. Bu yanılgı
popüler kültürü de etkilemiş ve ıspanak Temel Reis gibi çizgi filmlerinde bile
yerini almıştı. Doktorlar özellikle çocuklara ıspanağı tavsiye etmektelerdi.
Aslında daha sonra ortaya çıkan araştırmaların sonuçlarına göre ıspanak
belirtilenden 10 kar daha az demir içermekteydi.
Ispanak zengin besin öğeleri içerir. Taze ıspanak demir,
kalsiyum, magnezyum, vitaminler A, C ve E ve antioksidanlar içerir. Folik
asitin başlıca besin kaynaklarından biridir. Demir ve kalsiyum açısından
zengindir. Ispanak çiğ veya pişmiş halde tüketilebilir. Buzdolabında 8 günden
fazla muhafaza edilmemelidir. Bu sürenin sonunda içeriğindeki vitaminleri
önemli ölçüde kaybeder.
Ispanağın faydaları
- Ispanak kansızlık, hipertansiyon, diyabet, tüberküloz,
hipoasid gastrit, enterokolit, kabızlık ve parodontoz gibi hastalıkların tedavi
ve önlenmesinde uygulanır.
- Ispanağın içeriğinde ygler alan folik asit, hamilelik sırasında ceninde
sinir sisteminin normal oluşmasını sağlar, yaşlılarda ise Alzheimer hastalığını
önler.
- İçeriğinde bulunan demir ve B grubu vitaminleri sayesinde
kan oluşumunu hızlandırır, demir eksikliği ile eşlik edilen anemilerde oldukça
olumlu etkisi vardır, ayrıca derialtına yağ birikmesinin ve sellülitin önünü
alır.
- Ispanak yapraklarında çok miktarda bulunan sekretin
proteini mide ve bağırsakların, pankreas bezinin salgısını artırarak sindirimi
iyileştirir, bronşların salgısını düzenleyerek balgamın yumuşamasını ve
sökülmesini kolaylaştırır. Ispanak içerdiği
lifler sayesinde bağırsağın normal faaliyetini sağlar, kabızlığın önler.
Ispanak karbonhidrat değişimini düzenler, dokulara glikozun karışmasını düzenleyerek kan şekerinin seviyesini dengeler.
- Ispanak organizmada K vitamini eksikliğinden kaynaklı kemik zayıflığı, kanamaya yatkınlık, damar kireçlenmesi gibi bazı hastalıkların
tedavi ve önlenmesinde oldukça faydalıdır. Bu vitamin kemiklere kalsiyum,
magnezyum ve fosforun geçmesini kolaylaştıran osteokalsin maddesini aktif hale
getirir. K vitamini yönünden zengin olan ıspanak çocuklar, gençler ve
kadınların beslenmesinde vazgeçilmez bir rol oynar.
- Ispanak prostat bezi kanserine karşı güçlüdür. İçerdiği
karotinoidler tümör hücrelerinin gelişimini önlediği gibi kendi kendini yok
etmesine de neden olur.
- Ispanak içerdiği lutein ve zeoksantin maddeleri sayesinde
sinir sistemine yatıştırıcı etkisi vardır, kavramayı, zihinsel yeteneği
arttırır, uykuyu geliştirir, ayrıca makulada oluşan dejenerasyon süreçlerini
yavaşlatarak görme zayıflamasının önler.
- Sık ıspanak alımı içerdiği yüksek miktarda E vitamini,
koenzim Q10 sayesinde serbest radikalleri nötralize eder, organizmadan dışarı
atar, tümör hücrelerinin gelişimini ve erken yaşlanmayı önler, cildin taze
kalmasını sağlar.
İçeriğindeki organizmada kolay sindirilen bitki
proteinlerinin miktarına göre sadece nohut ve fasulyeden geride kalıyor.
Ispanak pişirildikten sonra 24 saat içinde tüketilmelidir.
Uzun süre sıcak yerde kalınca ıspanaklı yemeğin içinde bakterilerin etkisinden
oluşan nitratlar kan yoluyla emilerek eritrositlerin oksijen taşımasına engel
olur ve hücrelerin solunumunu bozuyor. Tüketildikten 2-3 saat sonra morarma,
nefes darlığı, bulantı ve ishal gibi zehirlenme belirtileri ortaya çıkar.
Ispanaktan yapılan yemeklere şeker ilave edilmesi zehirlenme riskini azaltır.
Yan etkileri: Yüksek miktarda asit olduğundan böbrek ve
idrar yolları hastalıklarında, safra kesesi taşlarında, pankreatit, gut,
gastrit, mide ve bağırsağın ülser hastalığında, ayrıca içeriğinde K vitamininin
çokluğundan dolayı kan pıhtılaşması yüksek olan hastalıklarda az miktarda
kullanılmalıdır. Asit genç, taze yapraklarda daha az olduğundan bu
hastalıklardan şikayetçi olanlar özel dikkat etmelidirler.
Ispanak halk tıbbında iyileştirici olarak kullanılır:
- 10 gram ince kesilmiş ıspanak yapraklarının üzerine 1 bardak sıcak su ilave edilir, 1-2 saat demlenir, süzülür. Kronik kabızlık, gaz,
kansızlık ve verem sırasında günde 3-4 kez yemekten 20 dakika önce 1/4 bardak
içilir.
- Ispanağın yapraklarının suyu sıkılır, eşit oranda badem
yahut susam yağı ile karıştırılır, elde edilen karışımın tatlı kaşığı ile
çocuklara verilmesi boy gelişimini hızlandırır.
- Yanık ve egzamaların tedavisinde ıspanak yapraklarının
zeytin yağında pişirilen lapası kullanılır. Karışımı hazırlamak için ufak
doğranmış yapraklar kaynayan zeytin yağına konur ve ocaktan alınarak soğutulur.
Yağı süzülmüş yapraklar sorunlu bölgeye konur.
-- Sponsorlu Bağlantılar --
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder