Soya nasıl yetiştirilir?

Soyanın tohumlarında yüzde 18-24 yağ, yüzde 36-40 protein bulunmaktadır. Bu açıdan önemli bir baklagil bitkisi olmaktadır. Kullanım alanı çok çeşitlidir. Daha çok yağ sanayiinde kullanılır. Tarlada kendinden sonra ekilen buğday ve pamuk verimini büyük ölçüde artırır.

Soyanın en uygun gelişme ısısı 25-30 derecedir. Toprağın kumlu, tınlı, organik madde açısından zengin olması önemlidir. Tozlu, çok kumlu ve kötü drenajlı topraklarda yetişmemektedir. Soya için toprak pH'ı 6-6,5 arasında olmalıdır.

Ekimi Nisan ortasından itibaren yapılabilir. Geciken ekimlerde hasat ve kurutma problemi yaşanacağından erkenci çeşitler tercih edilmelidir. Ana ürün ekiminde tarla tavındayken 20 cm derinlikte sürülür. 1-3 kat goble veya diskaro çekilir, daha sonra sürgü çekilerek tarla ekime hazır hale gelir.

İkinci ürün soya tarımında iyi bir tohum yatağı hazırlanması için anız aşağıdan biçilmiş ve sapları toplanmış olmalıdır. Buğday hasadı sonrasında tarla sulanır. Toprak 10-15 cm derinlikte sürülür, diskaro çekilerek ekime hazırlanır.

Klasik mibzerle ekim yapılacaksa gübre ekim öncesi son diskaro altına, kombine mibzerle ekim yapılacaksa ekimle birlikte verilir. İlk gelişmeyi teşvik için az miktarda azot verilir. Dekara verilen gübre miktarı 2,5 kilo saf azot ve 6 kilo saf fosfordur.

Bir baklagil olduğundan dolayı soyanın tohumları bakteri ile aşılanarak ekilmelidir. Üzerine 1 kilo bakteri serperek iyice karıştırıldıktan sonra tohum ekime hazır hale getirilir. Çıkıştan 2-3 hafta sonra nodozite kontrolü yapılır. Yumruların iç rengi pembe kırmızıysa bakterilerin faal olduğu, yeşil veya siyahsa ölü olduğu anlaşılır. Bakteriler faal değilse 2-3 kilo saf azot gübre olarak verilir.

Ekimi yapılacak soya tohumlarının çimlenme oranı yüzde 80 in üzerinde olmalı, diğer çeşitlerle karıştırılmamalı, kuru ve çatlak cılız olmamalıdır. Soya tarımında dekara atılacak tohum miktarı 8-10 kilo olmaktadır. Seyrek ekimlerde biçerdöver kaybı artar. Sık ekimlerde ise yatma meydana gelebilir.

Ekim sıklığı ekim zamanı ve çeşide göre değişiklik gösterir. Ana ürün ekimlerinde sıra arası 60 cm, sıra üzeri 3-5 cm olmaktadır. Erkenci çeşit ve geciken ekimlerde sıra arası 40-50 cm, sıra üzeri 3-5 cm dir. Ekim kesinlikle tavlı toprağa ve mibzerle yapılmalıdır. Ekim derinliği 3-4 cm olmalıdır.

Soya en fazla suya çiçeklenme ve baklaların oluşum sırasında ihtiyaç duyar. Bitkinin su tüketimi toprak yapısı ve havanın sıcaklığına göre değişiklik göstermektedir. İlk sulama biti boyu 8-10 cm olduğunda, ikinci su ilk çiçeklenme görüldüğünde, üçüncü su baklalar şiştiğinde ve dördüncü su bundan 10-15 gün sonra yapılır. Yaprakların pörsümesi ve gelişimin durması susuzluk belirtisidir.

Yabancı ot kontrolü ve çapalama yapılır. Ot öldürücü ilaçlar da verilebilir.

Gelişimini tamamlayan soya bitkisi yavaş yavaş sararır. Hasat olgunluğuna yaklaştığında tanedeki rutubet oranı düşmeye başlar. Hasat zamanının geldiği belli olur. Hasat biçerdöverle yapılır. Gerekirse kurutması yapılır. Ürün hemen pazara verilmeyecekse uygun depolarda saklanır.

Verim iyi bakım koşulları sağlandığında bir dekara ana üründe 300-400 kilo, ikinci üründe 250-300 kilodur.