Tütün nasıl yetiştirilir?

Tütün ülkemizin ekonomisi açısından önemli yere sahiptir. Dünyada üretilen oryantal tütünlerin yarısı Türkiye'de üretilmektedir. Tütün sanayii ve yan hizmetlerde yaklaşık 300 bin aile çalışmaktadır.

İyi ve kaliteli bir ürün elde etmek için pişkin ve sağlıklı fide kullanılmalıdır. Fidelik güneye bakan, gölge almayan ve süzek topraklarda kurulmalı, zararlı ve hastalıklara karşı fidelik toprağı veya yeri değiştirilmelidir.

Fidelikler cam ya da naylon örtülü, sabit kapalı yastık şeklinde yapılır. Fideliğin eni 100-120 cm, boyu 10-12 metre olmalı ve yerden 15-20 cm yükseltilmelidir. Süzek olması için tabana çakıl malzemesi dökülür. Üzerine toprak ve harç yayılır ve su birikintisi olmaması için düzlenir.

Fideliğin harcı iyi hazırlanmalıdır. Bunun için bir ölçek kum, bir ölçek toprak ve bir ölçek yanmış koyun gübresi dökülüp karıştırılmalıdır. Fideliklere tohum ekiminin zamanı bölgelere göre farklılık gösterecektir. Ege bölgesinde Şubat-Mart, Marmara bölgesinde Mart ayı, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da Nisan ayında ekim yapılır.

Fideliklere tohum atılması çok önemlidir. Naylon örtüsü olan kapalı yastıklarda 1 metre kare fide yastığına 1,5 gram, açık yastıklara 2 gram tohum ekilmesi uygundur. Tohum ekilmeden önce odun külü ile karıştırılarak fidelere serpilir. Üstüne koyun gübresi serpilir ve üstü bastırılır.

Tohumlar çimlenmeden önce sık sık ve azar azar, fideler büyüdükçe seyrek ve bol sulama yapılır. Sulama akşamları yapılmaz.

Sık tohum atılan yastıklarda fideler seyrek ve cılız olur. Bu durumda seyreltme yapılmalıdır. Çıkan yabancı otlar temizlenmelidir. Gündüzleri naylon örtü açılıp havalandırılmalıdır.

Söküme 15 gün kala naylonlar geceleri de açık bırakılır. Bir dekar için 5-10 metre kare fidelik yeterli olacaktır. Normalde ekimden itibaren 1,5-2,5 ay sonra fide hazır hale gelir. Bunun için fide işaret parmağına dolanır ve test edilir. Fide kırılmazsa hazır hale gelmiştir.

Dikim günü fide kökleri yumuşasın diye yastıklar sulanır. Sadece uygun büyüklüğe gelmiş fideler çekilir. Bölge ve iklim şartlarına göre dikim zamanı değişir. Ege bölgesinde Nisan-Mayıs, Marmara ve Karadeniz bölgesinde Mayıs-Haziran, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da Mayıs ve Haziran ayında dikim yapılır. Dikim elle veya makineyle yapılır. Elle dikim açılan karıklara fideler yerleştirilerek kökler sıkıştırılarak yapılır. Hemen sonra can suyu verilir.

Tütünde dikim sıklığı da çeşitlilik gösterir.

Bölge - Sıra arası - Sıra üzeri

Ege - 30-40 cm - 5-10 cm

Marmara - 40-50 cm - 15-20 cm

Karadeniz - 40-50 cm - 15-20 cm

Doğu ve G.Doğu - 30-70 cm - 10-25 cm

Burley, Virgina ve Tümbeki çeşitlerinde sıra arası 80-100 cm, sıra üzeri 60-80 cm olmaktadır.

Dikimden 10-15 gün sonra hafif çapa yapılır. Bu çapa sonrasında 10-15 gün sonra 2. çapa yapılır. Yabancı otlar temizlenir. Çok kuraklık olduğunda 1-2 kez sulama yapılır.

Her sulama sonrasında kaymak tabaka kırılmalıdır.

Hasat olgunlaşan yaprakların kırılması ile yapılır. Bazı tütünler elle, bazıları ise sapları ile birlikte kesilerek hasat edilir. Tütününün tam olgunlukta kırılması çok önemlidir. Kırım sırasında çıt sesi duyulmalıdır. En uygun zaman sabahın erken saatleridir. Toplanan tütün yaprakları dizilerek kurumaya bırakılır.