Aralya nasıl yetiştirilir?

Aralya herdem yeşil Japonya ve Kore kökenli bir süs bitkisidir. Doğal halinde 4-5 metreye kadar boylanır. Dalları ince, yaprakları kalın ve enlidir, 40-50 cm genişliğindedir. 7-9 dilim olan yapraklarının kenarları hafifi dişli olup ilk zamanlar kahverengi sonraları parlak yeşil renktedirler. Beyaz boncuklu çiçeklere sahiptir. Yaz sonunda çiçeklenir. Daha sonra siyah tohum boncuklarına dönüşürler.

Aralya açık alanlarda da yetiştirilir. Kış aylarının soğuk geçtiği bölgelerde kuytu alanlara, ağaç diplerine, duvar önlerine dikilmelidir. Çam ağaçlarının altında sorunsuzca gelişir.

Aralia ailesinin seksen kadar cinsi vardır ve çoğunluğu iç mekân bitkisi olarak yetiştirilir. Bilinen türleri; Aralia cachemirica, Aralia cordata, Aralia nudicaulis, Aralia racemosa, Aralia chinensis, Aralia elata, Aralia elegantissima /Dizygotheca elegantissima, Aralia sieboldii, Aralia balfouriana, Fatshedera x lizei ve Schefflera actinophylla / Brassaia actionphylla olmaktadır.

Dikkat: Aralya'nın yaprakları ve özsuyu zehirlidir, özellikle çocuklar konusunda dikkat edilmesi gerekir!

Çoğaltma:

Aralya çeşitli şekillerde çoğaltılır; çelik, havai daldırma, tohum. Bunların içinde en fazla tohumla çoğaltma yöntemi uygulanır.

Tohumla çoğaltmada Nisan ayında tohumlar kasalara atılır. Üzerleri kapakla örtülür. Kasalar soğuk bir ortamda serada 10-13 derecede saklanırlar.

Sürgünlerle çoğaltma yapılabilir. Bunun için ilkbahar aylarında Aralya bitkisinin uç sürgünleri kesilir. Köklendirme esnasında daha iyi sonuç için hormon uygulanır. Köklendirme sırasında sürekli bitkilerin nemi sağlanmalıdır. Köklendirme için en uygun sıcaklık 23 derecedir. Çeliklerin üstüne nemi tutacak bir örtünün serilmesi köklenmenin iyi olmasına yol açar.

Sıcaklık:

Aralya yetiştirilen ortamda ya aylarında oda sıcaklığı 18-20 derece olmalıdır. Kış aylarında 5-10 derece sıcaklık ister. Yalnız dikkat edilmelidir, sıcaklık 4 derecenin altına düşerse yaprakların dökülmesi yaşanır.

Nem:

Aralya nispi nemin yüksek olduğu yerleri sever. Kuru ve sıcak dönemlerde bitkinin yapraklarına su püskürtülür. Ortamın neminin yüzde 70-75 olması gerekir.

Aşırı nem Aralya'ya zarar verecektir. Bunun sonucunda yaprakları dökülür ve bir takım hastalıklara maruz kalabilir.

Aralya'nın yetiştirildiği ortamlarda nem eksik olmamalıdır. Aksi halde yapraklarda kahverengileşme ortaya çıkar.

Işık:

Bol ışıktan hoşlanan bir bitki değildir; yarı gölge ya da gölge bir ortam ister. Direkt güneş altında kalırsa yapraklarda sararma görülür. Yapraklarının koyu yeşil bir renge bürünmesi için bitkinin gölgede yetişmesi gerekir. Fakat eğer ortamın ışığı yeterli değilse böyle bir ortamda bitki cılız kalıp sırık gibi uzar.

Saksı değişimi:

Aralya'nın saksısı iki üç yılda bir değiştirilir. Saksı değişimi için en uygun aylar Şubat ve Mart aylarıdır. Eğer sera ortamında koşullar uygunsa her dönemde saksı değişimi yapılabilir. Değişim yapılırken harç olarak sıradan bahçe toprağı veya topraksız harç kullanılır.

Aralya derin ve kuvvetli toprakları sever. En ideal olanı bol gübreli, dişli nehir kumunun karıştırıldığı bahçe toprağıdır. Son senelerde coco-peat da kullanılmaktadır.

Gübreleme:

Özel bir gübreleme programına Aralya gereksinim duymaz. Mart-Eylül ayları arasında 2 haftada bir olmak üzere azotlu gübre verilebilir. Kış aylarında gübreleme arası süre uzatılabilir.

Sulama:

Aralya yaz aylarında bol miktarda suya ihtiyaç duyar. Bitki büyüme evresinde Nisan-Ağustos aylarında bol sulanmalıdır. Çok sıcak günlerde ara ara yapraklara su püskürtmesi yapılmalıdır. Sonbaharda ve kış aylarında dinlenme döneminde Aralya'ya çok su verilmemelidir.

Budama:

Bitkinin genel durumu iyi ise budamaya gerek duyulmamaktadır. Fakat seyrek yapılı, iyi gelişim gösterememiş bitkiler budanmalıdırlar. Çoğunlukla budama Şubat ayında uygulanır. Kuruyup çürüyen yapraklar kesilip uzaklaştırılır. Düzensiz şekilde büyüyen sürgünler kesilir.

Hastalık ve zararlılar:

Hastalıklar: Yaprak dökülmesi ve yaprak lekesi Aralya bitkisinde karşılaşılan hastalıklardandır. Bunun nedeni yanlış bakımdır. Kışın saksı toprağının çok nemli veya çok kuru bırakılması yaprakların dökülmesine yol açar. havalanmaya olanak vermeyen sıkışmış saksı toprağı da hastalıklara yol açabilir.

Yaprak lekeleri çok yaşlı yaprakların üzerinde görülürler. Bitkiler ortamdan uzaklaştırılmalıdırlar. havalandırma yapılmalı ve ortam sıcaklığı biraz düşürülmelidir. Aralya bitkisini bu hastalıktan kurtarmak için fungusit ilaçlarla ilaçlamak gerekir. Hastalıklara karşı aşırı sulamadan uzak durulmalıdır.

Alternaria yaprak leke hastalığı ile de karşılaşılabilir. Bu fungal kaynaklı bir hastalıktır. Hastalıklı bitkiler uzaklaştırılmalı ortam havalandırılmalı ve fungusitle ilaçlanmalıdır.

Zararlılar: Kırmızı örümcek, nematos, yaprak biti ve unlu bit Aralya'da en çok karşılaşılan zararlılardır. Bu zararlılara karşı uygun ilaçlar kullanılmalıdır.