Karapazı veya Koyun sarmaşığı Chenopodiaceae familyasından bir
yıllık 60-150 cm boyunda bir bitkidir. Yamaçlarda, ot bahçeleri, tarlalar,
nehir kıyısında bozkırlarında yetişir. Sebze veya süs bitkisi olarak
yetiştirilir. tedavi amacıyla ot (gövde, yaprak, çiçek), yaprak ve tohum kısımları
kullanılır. Bitki saponinler, fenol karbonik asit, ferulik asit, flavonoidler
(kaempferol, quercetin), betain içerir. Meyvelerde fenol karbonik asitler
(Vanilik, ferulik) bulunur. Tohumlar saponinler, ferulik asit, mavi boya
içerirler.
Karapazı otu demleme ve haşlama olarak Orta Asya'da idrar
söktürücü ve kanamayı durdurucu olarak kullanılır. Bazı bölgelerde karapazı haşlanarak suyu
sarılıkta içilir. Bazı Batı Avrupa ülkelerinde, bitki infüzyon veya taze halde,
bal ile karıştırılarak iyi veya kötü huylu şişliklere karşı kullanılır. Bitki
antibakteriyel aktivite sergiler.
Halk hekimliğinde karapazı yaprakları ve çiçekleri
haşlanarak balgamlı öksürükte kullanılır. Haricen bitki hemoroit
rahatsızlığında lapa olarak, gut şişliklerinde ve eklemlerin şişliklerinde
uygulanır. Otun haşlanmış suyu keten tohumu yağı ile birlikte kabızlık için
lavman olarak kullanılmıştır. Tohumları güçlü müshil ve kusturucu etki taşır.
İlkbaharda karapazı yaprakları salata, püre ve turşu
yapımında kullanılmaktadır. Yaprakları, sapları ve tohumları yünleri maviye
boyamada kullanılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönderme