Yerelması (Helianthus tuberosus)

Latince adı Helianthus tuberosus olan yerelmasının bir diğer bilinen ismi de topinambour olmaktadır. Adının Kuzey Amerika'da bulunan tupinamba adlı Kızılderili kabilesinden almıştır. Kızılderililer eski dönemlerden beri yerelmasının kuvvet verici şifalı özelliklerinden yararlanmışlardır. Önceki dönemlerde yerelması İsveç ve Hollanda'da tıbbi amaçlarda yaygın olarak kullanılmıştır. Burada yerelmasını tereyağı ve şarapta pişirip elde edilen karışım kalp hastalıklarının tedavisinde kullanılmıştır. Çin tabipleri enterit, dizanteri, bağırsak iltihabı hastalıklarında günde bir adet yerelması tüketmeyi önermişlerdir. Kırıklarda yerelması yaprakları lapa haline getirilip hasarlı bölgelere konulmuştur.

Günümüzde yerelması sadece halk hekimliğinde değil modern tıpta, eczacılık ve kozmetolojide yaygın olarak kullanılır.

Şifalı bitki yerelmasının içeriğinde vücut için gerekli olan bazı aktif maddeler tespit edilmiştir. Bitkinin kök yumrularının içeriğinde inulin bulunur, organizma bu maddeyi sakaroz ve nişastaya göre daha iyi benimsemekte ve şeker hastalığına karşı etkisi bulunmaktadır.

Bitkinin yumrularında inulin dışında früktoz da yer alır. Patates, havuç ve kırmızı pancarın yumruları ile kıyaslandığında yerelmasının içeriğinde daha fazla demir, silisyum, çinko, C, B1 ve B2 vitaminleri bulunur.

Yerelmasının diğer sebzelerden başlıca farklı içeriğinde yüksek miktarda proteinin olmasıdır. Sebze çeşitli şekillerde tüketilebilir ve kullanılabilir.

Köklerinden çiğ olarak salata hazırlanır. Suda veya fırında pişirip diğer sebzelerle birlikte tüketilir. Günde 300 gram yerelması tüketerek veya 1 bardak taze sıkılmış suyu içilerek bu durumlardan kurtulmak mümkündür; Yerelması toksik maddeleri organizmadan atar, kan şekerinin ve kolesterolün miktarını azaltır, yağlanmaya karşı önlem alır. Vücutta doğal enerji dengesini, tansiyonun düzenlenmesini, kandaki hemoglobin miktarının ayarlanmasını sağlıyor. Kireçlenme, mide bağırsak ve diğer hastalıklardan korunmada faydalıdır.